استفاده بهینه از انواع بتن در بتن ریزی از پایه‌های اصلی صنعت ساختمان بوده و اجرای اصولی آن نقش مهمی در یک ساخت و ساز اصولی دارد. تنوع در شیوه‌های اجرای انواع بتن و نکات قابل توجه در هر مورد تا آنجا اهمیت دارد که پیمانکاران و مهندسین مجری به این بخش توجه زیاده کرده و فعالیت های خود را با توجه به آن دسته بندی میکنند .
نوع بتن مصرفی و شرایط بتن ریزی در این مورد نیز اهمیت زیادی داشته و جزئیات آن باید مورد توجه قرار گیرد.
در این مطلب به تشریح این شرایط می‌پردازیم.
با ما همراه باشید.
بتن ریزی و موارد جانبی آن…
انواع بتن در صنعت با نام‌ها و ترکیبات گوناگون شناخته می‌شوند. الزامات کاربردی متنوع در این مورد، نیاز به ساخت بتن با ترکیبات متنوع را ضروری نموده و مهندسین این شاخه از صنعت ساختمان را به ابداع شیوه‌های مختلف برای این کار واداشته است.
برخی انواع بتن با وزن کمتر برای سبک سازی وزن و ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله مفید بوده و برخی دیگر جهت بهبود خواص کششی در سازه به‌کار می‌روند.
بر این اساس لازم است با نمونه‌های متنوع این تولیدات و کاربردهای آنها در بتن ریزی آشنا شویم.
در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به انواع بتن و کاربردهای هر یک بپردازیم.
آشنایی با انواع بتن و بتن ریزی
بتن ساده یا معمولی: این نوع که معمول‌ترین و کاربردی‌ترین نمونه در صنعت ساختمان است، از ترکیب سیمان، سنگدانه (ریز و درشت) و میزان لازم آب تشکیل می‌شود. نسبت ترکیب این مواد 4:2:1 است و کاربردهای اصلی آن در ساختمان‌سازی و مواردی است که به مقاومت کششی نیاز چندانی نیست.
بتن مسلح یا آرمه: در این محصول از فولاد به اشکال گوناگون و برای افزایش مقاوت کششی استفاده می‌شود. بتن مورد استفاده به این شکل قابلیت تحمل تنش‌ها را داشته و اغلب در احداث بنا و ساختارهای مشابه کاربرد دارد. نمونه‌هایی از این محصول نیز با الیاف شیشه مسلح می شوند که ضمن خواص عایق حرارتی بالا، ظاهر جذابی نیز دارند.
بتن پیش ساخته: این محصول در کارخانه تهیه و به محل پروژه ساختمانی منتقل می‌شود. تیرها و سقف‌های بتنی نمونه‌هایی از این محصول آماده هستند.
بتن هوادهی شده: هوا به شکل ذرات پراکنده در این نوع بتن به‌کار رفته و حفره‌ها در مرحله اختلاط تولید می‌شوند. این ماده در برابر یخ‌زدگی و پوسته شدن نسبت به سایر موارد مقاومت بیشتری دارد.
بتن پیش تنیده: در این نوع میلگردهای مسلح کننده پیش از کارگذاری در دو انتهای مخلوط بتن، کشیده می‌شوند. به این ترتیب بخش پایینی بتن مسلح در برابر کشش قوی‌تر خواهد بود. این محصول نیز در کارخانه تهیه و با مقاومت فشاری بالا به مشتری عرضه می‌شود. بیشترین کاربرد این نوع بتن ریزی در پل‌ها، سقف‌ها و سازه هایی با بار مرده سنگین است.
انواع بتن سبک و سنگین
بتن سبک یا دارای چگالی پایین: این محصول با تراکم زیر 1920 کیلوگرم در متر مکعب شامل سنگدانه‌های طبیعی مانند اسکوریا و مواد فراوری شده بوده و مواد مصنوعی نظیر شیل‌ها و رس نیز در آن یافت می‌شود. این متریال هدایت حرارتی بسیار کمی داشته و جهت عایق‌بندی حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بتن سنگین یا دارای چگالی بالا: در این بتن که دارای چگالی بین 3000 تا 4000 کیلوگرم بر متر مکعب است از سنگ‌های خرد شده در نقش سنگدانه یا شن استفاده شده و باریتس از مواد معمول مصرفی در آن است. بیشترین کاربرد بتن سنگین در نیروگاه های اتمی به‌دلیل محافظت آن از تابش مواد هسته‌ای است.
بتن زودگیر ، آهکی و آسفالتی
بتن زودگیر: بیشتر در مرمت جاده‌ها و سازه‌های زیر آب و موارد سرعتی مورد استفاده بوده و در عرض چند ساعت سخت می‌شود.
بتن آهکی: در این نوع آهک ماده اتصال دهنده بوده و قبل از اختراع سیمان بسیار از آن استفاده می‌شد. کاربرد این ماده بیشتر در سقف و گنبدهاست.
بتن آسفالتی: ترکیب سنگدانه و آسفالت که در جاده‌ها، بزرگراه‌ها و فرودگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد در عرض یک ساعت قابلیت سخت شدن داشته و مصارف کاربردی زیادی دارد.
از دیگر انواع این ماده بتن استامپی در معماری، نمونه غلتکی با مقاومت پایین، بتن پمپی جهت تخلیه با پمپ و بتن بی‌هوا یا مکیده که ابتدا آب بیشتری نسبت به انواع معمولی دارد و سپس آب آن خارج می‌شود نیز میتوان اشاره کرد. این محصول اغلب برای رسیدن به مقاومت بتن در روزهای نخست به کار می‌رود.
محصولات بتن متخلخل با قابلیت عبور آب و کاربردی ، در مناطق طوفانی بتن ریزی می‌شوند.
از دیگر موارد میتوان به بتن آماده یا تهیه شده در کارخانه، خودمتراکم که نیازی به ویبراتور ندارد، بتن پاشیده با روش استفاده توسط نازل، پبش فشرده با سنگدانه‌های درشت و استفاده از دوغاب نیز اشاره نمود.
و در پایان…
عملیات مهم و کلیدی بتن ریزی در هر بخش از سازه باید مطابق با استانداردهای مهندسی و با توجه به ترتیب و توالی مراحل انجام گیرد. ضمن اینکه دمای مناسب برای گیرش بتن یا تکنیک‌ها و مواد مصرفی جایگزین نیز از موارد مهم در انجام صحیح این مورد هستند.
توصیه می‌شود این مراحل با توجه به تنوع موجود در انواع بتن، زیر نظر پیمانکار حرفه‌ای و مهندسین ناظر و با رعایت اصول کاری انجام و کلیه موارد از عیار بتن تا تجهیزات مورد نظر کاملا مورد توجه و دقت قرار گیرد.